گام‌های جدید در توسعه ابزارهای مالی برای حمایت از تولید

حرکت نظام مالی به‌سوی پشتیبانی مؤثر از بخش تولید

اسماعیل محمدجانی، مدیر اداره تأمین مالی زنجیره تولید بانک مرکزی، از رشد چشمگیر انتشار اوراق گام در سال گذشته خبر داد. به گفته وی، در سال ۱۴۰۳ بالغ بر ۲۰.۶ هزار میلیارد تومان اوراق گام منتشر شده که نسبت به سال ۱۴۰۲، رشدی ۶۲ درصدی را نشان می‌دهد. همچنین از ابتدای سال جاری تا هفته نخست تیرماه، ۳.۶ هزار میلیارد تومان اوراق گام صادر شده که در مقایسه با رقم ۴۲۰ میلیارد تومانی مدت مشابه سال گذشته، افزایش قابل توجهی دارد.

محمدجانی با اشاره به توسعه استفاده از این ابزار مالی، اعلام کرد برای نخستین بار بانک صنعت و معدن در بورس کالای ایران و بانک پاسارگاد در بورس انرژی، از اوراق گام برای تسویه معاملات بهره گرفته‌اند. به گفته وی، فرآیند صدور و انتقال این اوراق در بورس کالا به‌صورت کاملاً سیستمی و از طریق اتصال سامانه گام به سامانه بورس کالاست که موجب شفافیت بیشتر و تسریع در روند اجرایی شده است.

او همچنین افزود: با توجه به حجم بالای معاملات اعتباری در بورس کالا و انرژی، انتظار می‌رود اوراق گام در کنار سایر ابزارهای تعهدی، نقش مؤثری در تسویه معاملات و تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی ایفا کند.

محمدجانی در ادامه سقف اعتباری بنگاه‌های متعهد در این شیوه تأمین مالی را برابر با ۲۰۰ درصد فروش سال گذشته شرکت (براساس صورت‌های مالی حسابرسی‌شده) عنوان کرد؛ مشروط بر کسر مانده تسهیلات سرمایه در گردش و تعهدات پیشین ناشی از اوراق گام.

وی برخی مزایای اوراق گام را نیز برشمرد:

امکان انتقال اوراق در زنجیره تولید بدون نیاز به اعتبارسنجی مجدد،

قابلیت خرید دین توسط اشخاص حقوقی غیربانکی،

امکان انتقال به بازار سرمایه بدون الزام بازارگردان،

و استفاده از این اوراق برای پرداخت بدهی به دستگاه‌های اجرایی.

او با اشاره به تکلیف قانونی بانک مرکزی در توسعه روش‌های تأمین مالی زنجیره‌ای طبق قانون برنامه هفتم توسعه، افزود: نبود نیاز به پیش‌پرداخت، معافیت از کنترل مقداری ترازنامه و معافیت از نسبت‌های تسهیلات کلان از دیگر ویژگی‌های برجسته این ابزار است.

محمدجانی همچنین به عملیاتی شدن «کارت رفاهی متصل به اوراق گام» از اواخر سال گذشته اشاره کرد که هدف آن، تسهیل تأمین مالی خانوار و حمایت از تولید عنوان شده است.

وی در پایان به معرفی «برات الکترونیکی زنجیره تولید» به عنوان ابزار اعتباری جدیدی پرداخت که در ادامه توسعه اوراق گام طراحی شده است. به گفته او، این ابزار نیز از اسفند ۱۴۰۳ در شبکه بانکی عملیاتی شده و در حال حاضر ۶ بانک (صادرات، سپه، صنعت و معدن، تجارت، ملی و ملت) به سامانه مربوطه متصل هستند.

محمدجانی ابراز امیدواری کرد که با توسعه ابزارهای تأمین مالی زنجیره‌ای، نقش این شیوه‌ها در اقتصاد کشور افزایش یافته و در کنار کاهش محدودیت‌های اعتباری بنگاه‌ها، زمینه هدایت هدفمند منابع مالی به سمت تولید فراهم شود.