تأثیر جنگ بر بورس مسکو: درس‌هایی برای بورس تهران.

تأثیرات جنگ اوکراین بر بازارهای مالی: آیا بورس تهران نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت؟

به گزارش تحلیلگران اقتصادی و فعالان بازار، با تشدید تنش‌ها در منطقه و آغاز درگیری نظامی میان روسیه و اوکراین، بازارهای مالی جهانی، به ویژه بازارهای سهام، شاهد نوسانات و افت‌های چشمگیری بوده‌اند. در این میان، بورس مسکو، به عنوان یک بازار سرمایه بزرگ و تأثیرگذار، تحت شدیدترین فشارها قرار گرفته و تجربیات آن می‌تواند درس‌های مهمی برای بورس تهران و سیاست‌گذاران اقتصادی ایران داشته باشد.

آغاز بحران: فروپاشی بورس مسکو و واکنش‌های اولیه

با آغاز حملات نظامی روسیه به اوکراین در 24 فوریه 2022، بورس مسکو با شوک بزرگی مواجه شد. شاخص اصلی بورس، پس از شروع درگیری‌ها، سقوط قابل توجهی را تجربه کرد و بسیاری از سهام شرکت‌های روسی، ارزش خود را به شدت از دست دادند. این سقوط ناگهانی، نگرانی‌های گسترده‌ای را در میان سرمایه‌گذاران ایجاد کرد و باعث شد تا دولت روسیه برای کنترل اوضاع، اقدام به اعمال محدودیت‌ها و تعطیلی موقت بازار کند.

تعطیلی یک ماهه: مرهمی بر زخم بازار یا تعویق در بحران؟

بورس مسکو از 25 فوریه 2022، تقریباً به مدت یک ماه به طور کامل تعطیل شد. این اقدام، با هدف کاهش فشار فروش، جلوگیری از سقوط بیشتر شاخص‌ها و حفظ ثبات نسبی در بازار صورت گرفت. اگرچه تعطیلی بازار، تا حدودی از وخامت اوضاع کاست، اما این سوال را نیز مطرح کرد که آیا این اقدام تنها یک مسکن موقتی بوده یا راه‌حلی بلندمدت برای مقابله با چالش‌های پیش‌رو است.

بازگشایی تدریجی و محدودیت‌های اعمال شده:

پس از یک ماه تعطیلی، بورس مسکو به تدریج و با اعمال محدودیت‌های شدید، شروع به بازگشایی کرد. معاملات در ابتدا تنها بر روی برخی از سهام خاص و با حجم معاملات محدود انجام می‌شد. این محدودیت‌ها، شامل ممنوعیت فروش سهام توسط اتباع خارجی، کنترل جدی بر حجم معاملات و تعیین سقف و کف قیمتی برای سهام بود. این اقدامات، با هدف جلوگیری از خروج سرمایه و حفظ ارزش سهام، صورت گرفت، اما در عین حال، باعث کاهش نقدشوندگی بازار و ایجاد محدودیت‌هایی برای فعالیت سرمایه‌گذاران نیز شد.

درس‌هایی برای بورس تهران:

تجربه بورس مسکو در مواجهه با بحران ناشی از جنگ اوکراین، می‌تواند درس‌های مهمی برای بورس تهران و سیاست‌گذاران اقتصادی ایران داشته باشد. از جمله این درس‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. حساسیت بازار سهام به ریسک‌های ژئوپلیتیکی: جنگ و درگیری‌های نظامی، تأثیرات مستقیمی بر بازارهای سهام دارند. افزایش تنش‌ها در منطقه، می‌تواند منجر به افزایش ریسک سیستماتیک در بورس تهران شود و بر عملکرد سهام شرکت‌های مختلف تأثیر بگذارد.
2. اهمیت واکنش سریع و هوشمندانه: در شرایط بحرانی، سرعت عمل و اتخاذ تصمیمات درست، می‌تواند نقش حیاتی در مدیریت بحران داشته باشد. سیاست‌گذاران و مدیران بورس تهران باید برای مقابله با بحران‌های احتمالی، برنامه‌ریزی و آمادگی لازم را داشته باشند.
3. اهمیت ابزارهای حمایتی و احتیاطی: استفاده از ابزارهای حمایتی، مانند محدودیت‌های معاملاتی، تزریق نقدینگی و ارائه بسته‌های تشویقی، می‌تواند به کاهش فشار فروش و حفظ ثبات بازار کمک کند. با این حال، این ابزارها باید با دقت و به صورت موقت اعمال شوند تا از ایجاد اختلال در روند طبیعی بازار جلوگیری شود.
4. لزوم حفظ اعتماد سرمایه‌گذاران: اعتماد سرمایه‌گذاران، رکن اصلی فعالیت در بازار سهام است. حفظ این اعتماد، مستلزم شفافیت، اطلاع‌رسانی به موقع و اتخاذ سیاست‌های مناسب برای حمایت از حقوق سهامداران است.
5. اهمیت تنوع‌بخشی به پرتفوی و مدیریت ریسک: سرمایه‌گذاران باید با تنوع‌بخشی به پرتفوی خود و استفاده از ابزارهای مدیریت ریسک، از زیان‌های احتمالی در شرایط بحرانی کاسته و سرمایه خود را حفظ کنند.
6. نقش بازارگردان‌ها و نهادهای مالی: بازارگردان‌ها و نهادهای مالی، نقش مهمی در حفظ نقدشوندگی بازار و تعدیل نوسانات قیمتی دارند. تقویت این نهادها و افزایش نظارت بر عملکرد آن‌ها، می‌تواند به ثبات بازار در شرایط بحرانی کمک کند.

سناریوهای احتمالی برای بورس تهران:

در شرایط فعلی و با توجه به تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی، بورس تهران نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد. با این حال، به دلیل تفاوت‌های ساختاری و شرایط اقتصادی ایران با روسیه، واکنش بورس تهران به بحران‌های احتمالی، متفاوت خواهد بود. از جمله سناریوهای محتمل برای بورس تهران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش نوسانات و کاهش شاخص‌ها: در صورت تشدید تنش‌ها در منطقه و افزایش ریسک‌های ژئوپلیتیکی، بورس تهران ممکن است شاهد افزایش نوسانات و کاهش شاخص‌های خود باشد.
• کاهش حجم معاملات و نقدشوندگی: ترس از زیان و عدم اطمینان، می‌تواند منجر به کاهش حجم معاملات و نقدشوندگی در بورس تهران شود.
• تأثیر بر صنایع خاص: برخی از صنایع، مانند صنعت نفت و پتروشیمی، ممکن است به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی، با چالش‌های بیشتری مواجه شوند و عملکرد سهام آن‌ها تحت تأثیر قرار گیرد.
• فرصت‌های سرمایه‌گذاری: در شرایط بحرانی، برخی از سهام و صنایع، ممکن است فرصت‌های سرمایه‌گذاری مناسبی را برای سرمایه‌گذاران فراهم کنند.

نیاز به هوشیاری و آمادگی:

با توجه به شرایط حساس حاکم بر بازارهای جهانی و منطقه‌ای، بورس تهران باید برای مقابله با بحران‌های احتمالی، آمادگی لازم را داشته باشد. سیاست‌گذاران و فعالان بازار، باید با هوشیاری کامل، تحولات را رصد کرده و با اتخاذ تصمیمات مناسب، از منافع سرمایه‌گذاران حمایت کنند. همچنین، سرمایه‌گذاران نیز باید با درایت و مدیریت ریسک مناسب، از سرمایه خود محافظت و از فرصت‌های موجود در بازار، بهره‌برداری کنند.

جمع‌بندی:

تجربه بورس مسکو در مواجهه با بحران ناشی از جنگ اوکراین، درس‌های مهمی برای بورس تهران به همراه دارد. این درس‌ها، نشان‌دهنده اهمیت آمادگی، واکنش سریع، حفظ اعتماد سرمایه‌گذاران و استفاده از ابزارهای حمایتی در شرایط بحرانی است. با توجه به شرایط پیچیده حاکم بر بازارهای جهانی و منطقه‌ای، بورس تهران باید با هوشیاری کامل، برای مقابله با چالش‌های احتمالی آماده شود و با اتخاذ سیاست‌های مناسب، از منافع سرمایه‌گذاران حمایت کند.